Half maart vinden de Tweede Kamer verkiezingen plaats. Speciaal hiervoor hebben wij samen met Ouders en Onderwijs een kieswijzer gemaakt. Er valt heel wat te kiezen voor ouders. Graag informeren wij je wat uitgebreider over alle verkiezingsplannen van de verschillende partijen om het makkelijker te maken. Dan hoef je ze niet zelf door te lopen. We hebben per onderwerp voor je gekeken wat partijen zeggen in deze verkiezingen.
Verlof
Veel partijen zijn voor een verruiming van geboorteverloven waardoor ouders meer tijd met hun gezin kunnen besteden. De PvdA en de PvdD gaan daarin het verste en willen drie maanden volledig doorbetaald verlof voor beide ouders na de geboorte van hun kind. D66 geeft partners na de bevalling tien weken geboorteverlof tegen 70 procent van hun loon, mensen met een lager inkomen krijgen in hun programma wel 100 procent doorbetaald. GroenLinks wil ook tien weken geboorteverlof voor partners, maar stelt voor om daarvan drie weken volledig en zeven weken gedeeltelijk door te betalen. Verder wil GroenLinks dat werkende ouders ook nog recht hebben op negen weken volledig betaald ouderschapsverlof. Dat mag je opnemen in de eerste negen maanden na de geboorte van het kind. De VVD breidt het verlof niet uit, maar wil een samengevoegde regeling waar mensen verlof voor zorg-, geboorte-, ouderschapsverlof en calamiteiten kunnen opnemen en inzetten op een manier die bij de situatie past. De ChristenUnie en het CDA zijn ook geen voorstander van het uitbreiden van de bestaande verlofregelingen, maar willen dat ouders tot de twaalfde (ChristenUnie) en achttiende (CDA) verjaardag van het kind ouderschapsverlof moeten kunnen opnemen. Nu kan dat nog tot het achtste levensjaar.
Kinderopvang
Daarnaast is er een breed draagvlak voor het verlagen van de kosten van kinderopvang. De VVD wil een hoge bijdrage voor mensen met een middeninkomen. Het CDA stelt een beperkte bijdrage van ouders voor. De ChristenUnie schaft de kinderopvangtoeslag af en maakt deze betaalbaarder voor alle gebruikers. D66, PvdD en GroenLinks maken de hele kinderopvang gratis voor vier dagen in de week.
Ouderschap
Ten slotte willen meerdere partijen een verruiming van de definitie van ouderschap naar andere gezinsvormen dan het standaard tweeoudergezin. GroenLinks, D66 en de PvdA willen een wettelijke regeling voor meerouderschap en meeroudergezag. GroenLinks voegt daaraan toe dat alle gezinssamenstellingen die anders zijn dan het traditionele gezin dezelfde zekerheden krijgen. ChristenUnie wil geen regeling rond meerouderschap of meeroudergezag, maar wel deelgezag voor samengestelde gezinnen regelen.
Basis- en voortgezet onderwijs
De meeste partijen willen de kansengelijkheid van kinderen en jongeren vergroten en hun onderwijsachterstanden verkleinen. Zo pleit de SP voor kleinere klassen en wil de PvdA investeren in het onderwijs om de gehele kwaliteit op peil te houden. D66 wil scholen met relatief meer kansarme kinderen een hoger budget geven.
Meerdere partijen streven een verhoging van de onderwijskwaliteit na. De PVV wil dat doen door de lerarensalarissen te verhogen. Volgens D66, CDA en ChristenUnie moeten ook digitale burgerschapsvaardigheden een plek krijgen in het curriculum. Deze partijen zijn samen met de VVD ook voorstander van meer aandacht voor kunst en cultuur.
De SP en GroenLinks pleiten voor het verlagen van de werkdruk en de marktwerking in het onderwijs.
Ook is er brede steun voor het besteden van aandacht op school aan de fysieke en mentale gezondheid van kinderen en jongeren, bijvoorbeeld voor meer bewegen en gezonder eten. De PvdA, PvdD en GroenLinks willen vooral meer aandacht voor gezonde voeding. De SP, PvdA en de VVD willen meer gymlessen door vakleerkrachten en in samenwerking met lokale partners.
MBO
De SP en FVD vinden een betere aansluiting nodig tussen het mbo en de arbeidsmarkt. Daarnaast hebben partijen aandacht voor burgerschapsonderwijs in de vorm van cultuureducatie (PvdD) of meepraten over klimaatplannen (D66). CDA en SP willen dat mbo’ers de ruimte krijgen om ook na hun schooltijd te blijven leren.
HBO/WO
Veel partijen willen het hbo en wo toegankelijker maken.
De meeste partijen (PVV, SP, PvdD, PvdA, FVD, D66, ChristenUnie, CDA en GroenLinks) willen de studiebeurs voor alle studenten in de een of andere vorm terug.
Het CDA wil ook het collegegeld voor eerstejaarsverpleegkundigen halveren om meer jongeren te interesseren voor een baan in de zorg. D66 wil de opleidingscapaciteit voor studenten in techniek, ict en kunstmatige intelligentie vergroten.
D66 en ChristenUnie hebben ook aandacht voor meer mogelijkheden voor topsporters door studiebeurzen of flexibel studeren.
Werken
Veel partijen willen een verhoging van het minimumloon in de verkiezingen. Dit varieert van enkel een verhoging (CDA, PVV en VVD), een verhoging van tien procent (D66 en ChristenUnie), van veertig procent (PvdD) of naar veertien euro (GroenLinks, PvdA en SP).
Enkele partijen besteden hierbij speciale aandacht aan jongvolwassenen. Zij willen dat het minimumloon vanaf achttien jaar gaat gelden (PvdA, D66, GroenLinks en SP) of dat het minimumjeugdloon ook minimaal tien procent stijgt (ChristenUnie).
De meeste partijen besteden aandacht aan de zekerheid en kansen van jongeren op de arbeidsmarkt (CDA, D66, PvdD, GroenLinks, PvdA, ChristenUnie en SP). Deze partijen willen af van de wildgroei aan (onzekere) contracten en willen het vaste contract als norm.
Speciale aandacht voor jongeren is er bij GroenLinks die jongeren graag een startkapitaal van 10.000 euro wil geven, bij de PvdA die pleit voor een generatiepact waardoor ouderen minder kunnen gaan werken en jongeren het recht krijgen op hun werkplek, bij de ChristenUnie die opmerkt dat vooral praktisch geschoolde jongeren te vaak afhankelijk zijn van een flexibel contract, en bij D66 die aandacht besteedt aan de positie van jonge wetenschappers.
Emancipatie
De VVD pleit voor gelijkwaardigheid van vrouwen, voor hen is dat uitgangspunt ook een reden om de duur van de partneralimentatie in te korten. De partij wil geen quotum voor het aantal vrouwen in de top. De Pvda wil dat de overheid emancipatiebewegingen steunt en zelf het goede voorbeeld geeft qua flexibele werktijden voor een eerlijke verdeling bij zorgtaken. En als het aantal vrouwelijke hoogleraren niet snel toeneemt, wil de partij een quotum van 30 procent. D66 wil dat vrouwen dezelfde kansen krijgen als mannen en gelijk loon ontvangen voor gelijk werk. Dit vraagt om een arbeidsmarkt en socialezekerheidsstelsel dat de gelijkwaardigheid en arbeidsdeelname van vrouwen bevordert. De PVV vermeldt niets over vrouwen in het verkiezingsprogramma van tien punten, op het verbieden van islamitische hoofddoekjes bij publieke functies na. De SGP noemt vrouwen wel, maar vooral in het kader van abortus en prostitutie. Partij voor de Dieren pleit voor gelijke behandeling en beloning. Voor een duidelijk beeld per partij verwijzen we je graag naar het gendergelijkheid stemadvies van WomenInc en Atria.
Participatie en inspraak
De helft van de partijen zegt niets over de participatie van jongeren in de verkiezingen. GroenLinks, PvdA, ChristenUnie, D66 en de PvdD doen dit wel. Zij vinden dat de mening van kinderen en jongeren onvoldoende gehoord wordt of dat hun belangen niet altijd zorgvuldig genoeg worden afgewogen. PvdA, ChristenUnie, D66 en PvdD zijn voor een generatietoets op toekomstige wetgeving die inzichtelijk maakt wat de gevolgen zijn van beslissingen voor toekomstige generaties.
GroenLinks, PvdA, D66 en PvdD zijn voor een verlaging van de stemgerechtigde leeftijd naar 16 jaar. PvdA en ChristenUnie zijn daarnaast voor een versterking van jongerenparticipatie en meer inspraakmogelijkheden. D66 wil dat ouderraden, studenten- en leerlingenraden een sterkere rol krijgen. GroenLinks wil een ombudspersoon voor toekomstige generaties aanstellen om de belangen van jongeren, kinderen en ongeborenen te behartigen.
Sociaal netwerk
Veel partijen zijn voor het stimuleren van sport voor kinderen en jongeren (VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie en PvdD). Daarnaast hebben meerdere partijen (VVD, CDA, GroenLinks, SP, PvdA en ChristenUnie) oog voor het gegeven dat sport en bewegen nog niet voor iedereen betaalbaar is. Veel partijen (VVD, CDA, D66, SP en ChristenUnie) willen meer sport in de buitenruimte mogelijk maken. CDA, SP, ChristenUnie en PvdD besteden ook aandacht aan buurtcoaches, buurthuizen en jongerencentra.
D66, GroenLinks, PvdA, CDA en ChristenUnie besteden aandacht aan cultuur en talentontwikkeling. PvdA en GroenLinks zien graag dat alle jongeren een cultuurbudget krijgen. D66 wil dat de muziekscholen weer terugkomen, zodat de drempel om een instrument te leren bespelen lager wordt. De ChristenUnie pleit voor meer flexibiliteit in het onderwijs om school en topsport te kunnen combineren. Het CDA ziet een rol voor buurtcoaches in het ontdekken van talent bij jongeren.
Jeugdhulp
Alle partijen erkennen dat er problemen zijn in de jeugdhulp in de verkiezingen. Zij doen verschillende voorstellen voor het verbeteren van de toegankelijkheid, kwaliteit en uitvoerbaarheid van de jeugdhulp. Zo willen de VVD, PVV, GroenLinks, PvdD en PvdA specifiek de wachtlijsten in de jeugdzorg aanpakken. PVV, SP, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, D66, CDA en PvdD vinden dat er meer middelen beschikbaar moeten komen voor de jeugdzorg. Daarnaast stellen VVD, D66, CU, GL, PvdA en CDA ook dat de geboden hulp beter dient aan te sluiten bij de problemen van het gezin en waar mogelijk geboden moet worden in samenwerking met andere organisaties/gemeenten en in combinatie met andere vormen van ondersteuning.
Armoede en schulden
Alle partijen besteden aandacht aan armoede in aanloop naar de verkiezingen. Over waar moet worden ingegrepen verschillen de meningen echter sterk. Het bestrijden van problematische schulden krijgt van alle partijen aandacht, maar wordt door FVD en PVV zeer summier genoemd en door D66, CDA, GroenLinks, PvdA, D66, ChristenUnie, SP en VVD uitgebreider besproken. De meerderheid van de partijen (D66, GroenLinks, PvdD, PvdA, ChristenUnie en SP) wil ook de uitkeringen zoals de Wajong of de bijstand verhogen. De PvdA wil deze verhoging graag ook laten gelden voor jongeren en de verplichte zoektermijn van vier weken voor jongeren tot 27 jaar afschaffen.
Tips en trics voor de verkiezingen
Graag geven we nog een paar handige sites mee, mocht je nog meer willen weten voor de verkiezingen.
- Youngvoice.nl is een speciale website voor jongeren die voor het eerst gaan stemmen.
- Jeugdzorg Nederland heeft een analyse van de verkiezingsprogramma’s op het gebied van jeugdzorg gemaakt.
- Defence for Children heeft dertien verkiezingsprogramma’s geanalyseerd op kinderrechtenthema’s zoals zorg, armoede en onderwijs.
- Ook zijn er stemwijzers voor kinderen en jongeren en voor ouders.
- Ook voor gendergelijkheid zijn er verschillende sites waar je kan kijken. WomenInc heeft samen met Atria een gendergelijkheid stemadvies gemaakt.
- Het Kieskompas biedt de mogelijkheid om een kieswijzer in te vullen op de specifieke thema’s wonen, onderwijs en zorg.
- NJi-dossier Ouderschap en opvoeden: Aandacht voor verkiezingen in het gezin
Bron: NJI, Vader zoekt verlof en Opzij.
Stichting Voor Werkende Ouders
We hopen dat we je zo weer geholpen hebben. Wij zijn Stichting Voor Werkende Ouders. Het runnen van een gezin is als het runnen van een bedrijf. Wij denken dat het makkelijker kan. Hierin speelt iedereen een rol, de politiek, de maatschappij, werkgevers, de media en ouders zelf. Wij lobbyen hiervoor. Wij helpen ouders met praktische tips en tools. Wij vertegenwoordigen ruim 15.000 ouders in Nederland. Bijna 600 ouders denken met ons mee in onze denktank. Doe je ook mee?
