Inmiddels een hele reeks, experts aan het woord. Wij vragen ze wat er nodig is voor werkende ouders. Vandaag Mara Yerkes. Mara doet onderzoek aan de Universiteit Utrecht naar sociale ongelijkheid, waaronder ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Op dit moment is ze bezig met een grootschalig Europees onderzoek naar de verschillen in hoe mannen en vrouwen werk en privé combineren.
Ontbreken van gezinsbeleid
Nederland heeft een lange traditie van het ontbreken van ondersteunend gezinsbeleid. Een overheersende gedachte bij het beleid is dat iedereen vrij moet zijn om zijn of haar eigen keuzes te maken in de zorg voor de kinderen. Echter, die keuze is bij gebrek aan beleid niet helemaal vrij. Het anderhalve verdienersmodel – waarbij vaders voltijds werken en weinig zorgen, en moeders in deeltijd werken en voltijds zorgen – overheerst als oplossing voor de tijdsklem waarin ouders zich begeven.
Op Europees niveau pleit men wel voor een modernisering van gezinsbeleid, wetende welke positieve impact dat heeft op onder meer de economische zelfstandigheid van vrouwen en het welzijn van ouders en kinderen. Dat Nederland ook op sommige punten kiest voor een halfslachtig uitvoering van dat EU-beleid , is een gemiste kans.
Verlof in de praktijk
Zelfs ogenschijnlijke uitbreidingen van bijvoorbeeld de verlofregeling voor vaders/partners laten zien dat Nederland het principe van individuele vrijheid hoog in het vaandel heeft staan. In theorie is hier niks mis mee. Maar in de praktijk betekent een gedeeltelijke vergoeding (hier 70%) dat bijvoorbeeld gezinnen met lage inkomens dit verlof nauwelijks kunnen opnemen. Hiermee gelden de overheidsdoelstellingen, van een grotere rol voor partners in de zorg van kinderen en een evenwichtiger verdeling van arbeid- en zorgtaken tussen partners, voor een beperkte groep ouders. En ook ons bevallingsverlof voor vrouwen is minder dan in veel andere Westerse landen en met het oog op het welzijn van de baby en de moeder veel te kort volgens de WHO.
Ook zien we dat in de politiek gepleit wordt voor 50% betaald ouderschapsverlof. Een verbetering ten opzichte van de dag van vandaag waar ouderschapsverlof niet wordt vergoed met uitzondering van sommige cao’s. Echter een dergelijk lage vergoeding maakt dat veel meer vrouwen dan mannen het zullen opnemen, bijvoorbeeld om de borstvoedingsperiode te kunnen verlengen. Het is opnieuw een gemiste kans voor een volledige stap naar een modern gezinsbeleid.
Kinderopvang ondersteunt ook niet
Als laatste wapenfeit voor een beter gezinsbeleid getuigt ook het huidige kinderopvangsysteem niet van een moderne visie op de ondersteuning van gezinnen. Kinderopvang wordt nu vooral gezien als een plek waar je je kind een beperkt aantal dagen kunt droppen om als moeder (even) aan het werk te gaan. Terwijl, als het een hoogwaardige pedagogische kwaliteit heeft en beschouwd wordt als een voorziening waar de ontwikkeling van het kind centraal staat, het als een katalysator voor bijvoorbeeld meer economische zelfstandigheid onder vrouwen zou kunnen werken.
Stel het kind centraal
Kortom, wat er nodig is in Nederland, is een cultuur- en systeemverandering op diverse vlakken. Door het kind centraal te stellen en van daaruit zowel de kinderopvang als de verlofregelingen te verruimen, kan modern gezinsbeleid ook in Nederland worden vorm gegeven. En ook al zien we wel wat verschuiving in het politieke discours, uiteindelijk gaat het erom wat de politiek doet en dat is nog altijd vooral polderen en dus slechts kleine veranderingen doorvoeren. Wil de overheid een grotere rol voor partners in de zorg van kinderen en een evenwichtiger verdeling van arbeid- en zorgtaken tussen partners? Dan moet ze daarin het voortouw nemen, alsmede de gewenste verandering uitspreken. Aanvullend moet men beleid durven maken dat die verandering concreet en volledig mogelijk maakt. Waarom? Omdat de maatschappij daarvan gaat floreren ten bate van iedereen: bedrijven, gezinnen, én kinderen.
Mara Yerkes
Stichting Voor Werkende Ouders
We hopen dat we je zo weer geholpen hebben. Wij zijn Stichting Voor Werkende Ouders. Het runnen van een gezin is als het runnen van een bedrijf. Wij denken dat het makkelijker kan. Hierin speelt iedereen een rol, de politiek, de maatschappij, werkgevers, de media en ouders zelf. Wij lobbyen hiervoor. Wij helpen ouders met praktische tips en tools. Wij vertegenwoordigen ruim 15.000 ouders in Nederland. Bijna 600 ouders denken met ons mee in onze denktank. Doe je ook mee?
