Een land waar families willen wonen, daar pleiten wij voor. Bij het aantreden van Rutte 4 hebben we alle betrokken ministers en staatssecretarissen daarom een brief gestuurd met oplossingen voor een familie vriendelijke cultuur zodat we dat land ook samen kunnen vorm geven. Wij noemen het ingrediënten voor een familie vriendelijke cultuur en delen ze graag.
Staat van het gezin
Een land waar families willen wonen begint bij weten hoe het met families gaat. In Nederland blijft het bij wat kengetallen. Er zijn cijfers bekend, voeg deze samen en vraag in een kwalitatief onderzoek aan de gezinnen zelf: Hoe gaat het met je? Wat gaat er goed en wat kan er beter? Maak ieder jaar een Staat van het Gezin. Zo ontstaat een duidelijk beeld en een dashboard aan welke knoppen we kunnen draaien om het makkelijker te maken voor kinderen, ouders en opa’s en oma’s. Als je aan de ene knop draait, heeft dat invloed op de ander. Zo kan over de ministeries heen gewerkt worden aan een concreet en eenduidig gezinsbeleid in het belang van kinderen.
Investeer in kinderen
Nederland kent al veel regelingen die families ondersteunen. Ouders geven echter aan dat ze de weg niet weten en de regels of vergoeding zo ingewikkeld zijn dat het ze weerhoudt om er gebruik van te maken zoals de verschillende verlofregelingen en de kinderopvangtoeslag. België herkende dit probleem en heeft dit invulling gegeven door het Groeipakket.
Elk kind dat in Vlaanderen woont, krijgt een Groeipakket. Het Groeipakket bestaat uit gezinsbijslagen en andere financiële tegemoetkomingen om gezinnen te ondersteunen in de opvoeding van hun kinderen. Het is een pakket op maat van elk kind in elk gezin. Het bedrag dat je krijgt, hangt dus af van de gezinssituatie. Zo krijgen kinderen in Vlaanderen alle kansen om te groeien en zich te ontplooien.
Gezinnen in armoede hebben recht op meer ondersteuning, maar lopen ook tegen veel regels en organisaties aan. Bij elke organisatie moeten zij bewijzen dat ze in armoede leven. De schaamte alleen al weerhoudt ze ervan om de stap te zetten, terwijl het wel in het belang van hun kind is. De gemeente Den Haag kent net als vele andere gemeente de Ooievaarspas voor deze gezinnen. Ouders vragen deze pas 1x aan en krijgen zo toegang tot verschillende lokale diensten en regelingen. Als we deze pas nu eens landelijk invoeren bijvoorbeeld bij de SVB en gemeente en organisaties dan de diensten en regelingen open stellen. Dit haalt de schaamte en de bureaucratie weg.
Een familie vriendelijke cultuur
Ouderschap is een hele onderneming. Uit onze onderzoeken blijkt het keer op keer. Zo geeft 44% van de ouders aan dat een gebrek aan betrouwbare en praktische informatie hen parten speelt in hun rol als ouder. Maar liefst 79% geeft aan dat ouders beter geïnformeerd moeten worden over het ouderschap. Ouders geven aan dat ze vooral behoefte hebben aan informatie over opvoeding, financiële zaken en ouderschap. Ook de verdeling werk en zorg en kinderopvang en onderwijs worden veel genoemd.
Gekscherend wordt gezegd dat je geen handleiding bij de geboorte van een kind krijgt terwijl het misschien wel het belangrijkste is wat je ooit zal doen. Elke ouder wil het beste doen voor zijn kind. Maar ouders kampen naast trots en geluk ook met vragen, schuldgevoelens en onzekerheden. Ze weten alleen niet waar ze naar toe kunnen of durven het niet te vragen. Dit maakt ouderschap kwetsbaar.
Het vraagt om het serieuzer nemen van het ouderschap en een familie vriendelijke cultuur in het belang van de kinderen. Om ouders de plek te geven die ze nodig hebben om hun kind beter te ondersteunen zijn een aantal simpele oplossingen voorhanden:
- Verzorg gratis en laagdrempelige ouderschapscursussen. Waarom zou je je wel voorbereiden op de geboorte, maar niet op jouw rol als vader of moeder. Ouders staan er meer dan ooit open voor.
- Om ouders gelijk een goede start te geven zouden zij bij de aangifte op het gemeentehuis een informatieboekje moeten krijgen met lokale en landelijke regelingen. Hierbij kan gedacht worden aan het wijkteam, lokale oudercafe’s, verlofregelingen, Nibud en Wijzer met Geldzaken.
- Investeer in de relatie tussen ouders en professionals. Zorg voor een pedagogisch partnerschap. Een goede relatie tussen professionals in de kinderopvang, jeugdzorg en onderwijs en ouders kan leiden tot een steun in de rug voor ouders met als belangrijkste resultaat een goede begeleiding van ieder kind. Stel eisen aan het curriculum van de ROC’s, Pabo’s en jeugdzorg. Momenteel is oudercommunicatie bijvoorbeeld nauwelijks onderdeel van het curriculum. Start elk gesprek met de ouder met: hoe is het met jullie? Grote kans dat als het met hen goed gaat, het ook met het kind goed gaat.
- Draag zorg voor een familie vriendelijke cultuur: Zorg bijvoorbeeld voor parkeerplaatsen voor jonge gezinnen bij alle overheidsinstellingen. Zorg voor verschoningskussens op een openbare plek, niet alleen op het damestoilet.
- Investeer ook in een familie vriendelijke cultuur op de werkvloer waarbij het gezin ook een plek heeft op het werk. Stimuleer het werk-gezin-zorg gesprek aan de werkgeverstafel. Zorg voor 1 overzichtelijke, betaalde verlofregeling. En als we iets geleerd hebben van de coronacrisis is dat thuiswerken heel goed mogelijk is. Maak werk van hybride werken. Geef een nieuwe invulling aan al die kantoorpanden. Geef ouders ook het recht op onbereikbaarheid.
- Maak werk van de moedermaffia. Een cultuurverandering is noodzakelijk om de deeltijdcultuur te doorbreken, om van de nare opmerkingen af te komen die schuldgevoelens in de hand werken. Om ze te bestrijden en aandacht te vragen voor ouderschap pleiten we voor een brede campagne in het verlengde van #doeslief.
- Kinderen hebben steeds minder ruimte om te spelen en zitten steeds vaker op hun scherm wat invloed heeft op hun gewicht en zicht. Jongeren hebben überhaupt weinig ruimte om met elkaar af te spreken. We hebben in hun belang afgesproken dat ze vanaf 18 alcohol mogen, maar we hebben ze ervoor niets in de plaats gegeven. Waar kunnen ze naartoe om elkaar te zien? Elke gemeente zou hiervoor een groen speel & chillbeleid moeten hebben, opgesteld samen met jongeren en kinderen in de buurt.
- Heb oog voor alle families ook de alleenstaande ouders, kinderen of ouders met een beperking, gezinnen in kwetsbare situaties, LHBTI, adoptie en pleeggezinnen, maar ook families in rouw.
Ontwikkelingskansen voor iedereen
Een korte analyse: Steeds meer kinderen krijgen niet dezelfde kansen als andere kinderen. Het maakt in Nederland degelijk uit waar je wieg staat. Steeds meer ouders hebben behoefte aan nieuwe, flexibele werkvormen om werk, gezin en zorg te verdelen omdat ze niet zien hoe ze twee volle vaste banen, die nodig zijn om de hypotheek te betalen, moeten combineren met een gezin waarvan het dagritme en de tijden van de kinderen heel anders zijn.
Het huidige stelsel van kinderopvang en de financiering draagt hier niet aan bij. Integendeel, het versterkt het. Wij pleiten daarom voor gratis kinderopvang voor alle kinderen om daadwerkelijk het verschil te maken in ontwikkelingskansen voor alle kinderen.
Het huidige onderwijsstelsel is gedateerd. Tijdens de coronacrisis werd duidelijk dat het onderwijs ook een arbeidsmarktinstrument is. Bovendien vragen veel ouders zich af of wij in het onderwijs onze kinderen wel voorbereiden op wat er anno 2022 van ze verwacht wordt in de maatschappij. Ook de mate waarin het onderwijs prestatiegericht is geworden dracht niet bij.
Het is tijd om te werken aan ontwikkelingskansen voor iedereen. Allereerst voor kinderen met een simpel, sluitend systeem waar onderwijs en kinderopvang elkaar versterken in de ontwikkelingskansen voor iedereen. Dit dracht gelijk bij aan de ontwikkelingskansen van ouders die kunnen werken en zo financieel een stabiele basis voor hun kind kunnen bieden. Dit vraagt wel lef om beide systemen onder de loep te nemen en te kijken wat er nodig is. Het begint bij het onderwijs als onderdeel van een bredere community met kinderopvang, jeugdzorg, cultuur en sport. En bij het loslaten van cijfers en niveau’s maar te kijken naar wat kinderen, jongeren en studenten echt nodig hebben.
Wat nog meer
Dit is wat ons betreft de start voor een familie vriendelijke cultuur. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer oplossingen. Weet jij er nog 1? Of wil je met ons samenwerken voor een familie vriendelijke cultuur in Nederland? Mail ons.
Stichting Voor Werkende Ouders
We hopen dat we je zo weer geholpen hebben. Het runnen van een gezin is als het runnen van een bedrijf. Wij denken dat het makkelijker kan. Hierin speelt iedereen een rol, de politiek, de maatschappij, werkgevers, de media en ouders zelf. Wij lobbyen hiervoor. Wij helpen ouders op onze startpagina Wat Ouders Willen Weten. Wij vertegenwoordigen ruim 15.000 ouders in Nederland. Ruim 800 ouders denken met ons mee in onze denktank. Doe je ook mee?
