Verkiezingsprogramma's 2023, een overzicht

Op 22 november zijn er verkiezingen voor de Tweede Kamer. Alle partijen maken hiervoor een verkiezingsprogramma waarin ze hun ideeën en plannen laten zien voor Nederland. Wij zijn er voor gaan zitten (de meeste verkiezingsprogramma’s zijn niet korter dan 70 pagina’s, de meeste tellen er 120….). We hebben gekeken wat er nu instaat voor kinderen, jongeren, ouders en opa’s en oma’s. Wat gaat het gezin aan als het gaat om werk-gezin-zorg?

De verkiezingsprogramma’s, een overzicht

Wij hebben de verkiezingsprogramma’s van de verschillende politieke partijen doorgespit op zaken die gezinnen aangaan zoals onderwijs, kinderopvang, werk, gezondheid, zorg en jeugdzorg. Dit hebben we in een uitgebreid overzicht gezet waar je alles over deze onderwerpen per partij op een rijtje hebt staan.

We moeten wel een paar opmerkingen maken.

Bijna alle partijen hebben hun concept verkiezingsprogramma’s gepresenteerd. Een aantal ontbreken nog. Wij houden hier bij wat er allemaal instaat, maar dit is dus een ‘levend’ bericht. Elke keer zullen we hier de laatste stand van zaken bijhouden.
We hebben ook een aantal onderwerpen zoals, klimaat, stikstof, vervoer, asiel, Europa, wonen, bedrijven etc niet opgenomen. Wel kan je in het pdf een link vinden naar de verkiezingsprogramma’s zodat je het gehele programma kunt lezen.
De politieke partijen staan op volgorde van het alfabet, omdat we geen stemadvies willen geven, vonden we dit de beste objectieve oplossing.

De verkiezingsprogramma’s in het kort

We hebben ook voor het gemak per partij een aantal highlights uit de verkiezingsprogramma’s gehaald. Wil je echt meer weten, check dan de uitgebreide pdf: De verkiezingsprogramma’s 2023. Een link naar het betreffende verkiezingsprogramma vind je onder de naam van de politieke partij in het kopje.

BBB

Het huidige toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een systeem waarbij bijvoorbeeld de eerste 30.000 euro inkomen voor werknemer en werkgever belasting- en premievrij is.
De loonkloof, voor zover die nu nog bestaat en die leidt tot een lager gemiddeld uurloon voor vrouwen die hetzelfde werk verrichten als mannen, dichten we zo snel mogelijk. Een dergelijk verschil in uur- loon is overigens ook verboden op grond van de Wet gelijke behandeling.
We willen zo snel mogelijk een stelsel voor kinderopvang invoeren, met een beperkte eigen bijdrage. Dat doen we voor iedereen die aantoonbaar een bijdrage levert in loondienst, als ondernemer of als vrijwilliger of mantelzorger.
We willen ervoor zorgen dat ook mensen met flexibele diensten voldoende toegang hebben tot gastouderopvang.
We zorgen dat de gezinnen die het slachtoffer zijn van het toeslagenschandaal op korte termijn financieel worden gecompenseerd. We streven naar een snelle gezinshereniging, daar waar kinderen onterecht uit huis zijn geplaatst.
Mantelzorg wordt met liefde gegeven, maar is vaak ook zwaar. BBB wil mantelzorgers ontlasten door tijdelijk vervangende zorg mogelijk te maken, mogelijkheden te bieden voor passende vergoedingen en erkenning. Mantelzorg mag nooit een vervanging zijn voor tekorten in professionele zorg, tenzij families dat zelf graag willen. Dan worden zij ondersteund.

BIJ1

We schaffen de 40-urige werkweek af en gaan naar een 30-urige werkweek met loonbehoud. Partnerverlof wordt gelijkgetrokken met het kraam- en bevallingsverlof. Voor alle ouders op verlof wordt er 100% inkomen doorbetaald. Kinderopvang wordt gratis.
Onbetaald werk dat nog vaak als ‘vrouwenwerk’ wordt gezien, zoals mantelzorg, huishoudelijk werk of zorg voor kinderen, wordt beter gecompenseerd.
We gaan strenger toezien op de geldende regels voor het faciliteren van noden van werknemers, zoals kolven of bidden op de werkvloer. We stellen een menstruatieverlof in.
We werken aan toegankelijke werkplekken. Dit doen we door onder andere het recht op thuiswerk vast te leggen en meer (onafhankelijke) ondersteuning op de werkvloer.
We creëren vrijheid voor werknemers om eigen werktijden te bepalen of in deeltijd te werken en zorgen voor eerlijke vergoedingen voor stages.
Mensen die zwanger zijn en gaan bevallen hebben altijd het recht om zelf beslissingen te nemen over wat er met hun lichaam gebeurt.

CDA

De noodzaak om de bestaanszekerheid te vergroten, geldt als eerste voor onze gezinnen. Daarvoor hervormen we het belasting- en toeslagenstelsel. We verlagen de lasten op arbeid en hervormen de kinderopvangtoeslag naar een systeem van directe financiering aan kinderopvanginstellingen. Daarbij vragen we wel een inkomensafhankelijke bijdrage van hoge inkomens om de grote druk op de kinderopvang niet uit de hand te laten lopen. Voor lage en middeninkomens wordt de kinderopvang bijna gratis. Bij de invoering hiervan moet aandacht zijn voor de capaciteit en kwaliteit van de kinderopvang, de aanpak van overwinsten, het behoud van diversiteit in het aanbod (ieder kind is uniek) en voor de rol van gemeenten die nu voorschoolse educatie faciliteren.
De kinderopvang wordt voor alle kinderen van 2 tot 4 jaar gedurende twee dagen per week volledig door de overheid vergoed. Daarmee wordt de ontwikkeling van peuters gestimuleerd.
Omdat de hervorming van de kinderopvang complex en tijdrovend is, zorgen we op korte termijn voor verbeteringen in het huidige stelsel van kinderopvangtoeslag door dit te vereenvoudigen en de risico’s op terugvordering te verlagen.
Om gezinnen meer financiële rust en ruimte te geven, verhogen we de kinderbijslag voor álle gezinnen. Voor gezinnen met een laag inkomen verhogen we ook het kindgebonden budget als extra ondersteuning in de kosten voor hun kinderen.
Gezinnen zijn vrij om zelf te bepalen hoe partners werk en zorg onder elkaar verdelen. Het CDA voert daarom weer gedeeltelijke overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting in om bestaanszekerheid verder te ondersteunen.
Recht doen aan het gezinsleven betekent ook dat er ruimte is om er te zijn als het nodig is, om aandacht te kunnen geven aan wat echt belangrijk is. We zetten daarom in op een structurele hervorming van het verlofstelsel. We werken toe naar een simpele gezamenlijke regeling voor alle vormen van verlof. Hierdoor krijgen gezinnen meer keuzevrijheid wanneer ze verlof opnemen. Zo kunnen grootouders bijvoorbeeld verlof opnemen voor het oppassen op de kleinkinderen.
Om het belang van gezinnen voor onze samenleving te onderstrepen willen wij een minister voor het Gezin. Deze minister brengt elke 2 jaar een ‘staat van het gezin’ uit zodat gezinsbeleid hoog op de politieke agenda blijft staan en door één minister wordt vormgegeven. Een generatietoets maakt het effect van wetgeving zichtbaar op de kansen voor de volgende generatie.
De belastingheffingen en toeslagen worden hervormd, met duidelijk tarieven en meer vaste bedragen, zoals de kinderbijslag.
De Rijksoverheid is er nog altijd niet in geslaagd om alle toeslagenouders te compenseren. De huidige aanpak leidt tot jarenlange onzekerheid en veel bureaucratie, die al honderden miljoenen belastinggeld heeft gekost. In dit tempo duurt afhandeling van de hersteloperatie tot 2030. We kiezen voor een aanpak waarin maatwerk en de mens vooropstaan. Dat betekent dat toeslagenouders op een locatie dicht bij huis in een keer hun verhaal doen, dat de materiële schade (kwijtraken huis, schulden) wordt gecompenseerd door de Belastingdienst en dat immateriële ondersteuning wordt geboden door de gemeenten (hulp bij werk, gezondheid, gezin). We gaan daarbij uit van een korte doorlooptijd van enkele weken in plaats van jaren en van vertrouwen, met steekproefsgewijze controles om misbruik tegen te gaan. Mensen die niet gedupeerd zijn, krijgen sneller een definitieve afwijzing, zodat gedupeerden eerder worden geholpen. Ook komen we niet met extra regelingen die nauwelijks uitvoerbaar blijken en de hersteloperatie verder laten vastlopen.
Mantelzorgers verdienen meer support. We zorgen voor meer praktische ondersteuning en respijtzorg voor mantelzorgers. Zo moeten initiatieven voor ‘zorgmaatjes’ worden aangemoedigd om mantelzorgers te ontlasten door op gepaste momenten een helpende hand te bieden.

BVNL

De deeltijdmalus moet worden opgeheven zodat méér werken aantrekkelijk wordt. Dit doen we onder andere door het toeslagenstelsel af te schaffen en de belasting op arbeid te verlagen.
Abortus is binnen de grenzen van de huidige wetgeving het individuele recht van de vrouw.

Christen Unie

Ontwikkel gericht familie- en gezinsbeleid. Het is nodig dat er gericht familie- en gezinsbeleid wordt ontwikkeld. Op dit moment is dit een verwaarloosd beleidsterrein. De ChristenUnie wil dat er samenhang komt in visie en beleid op wat de eerste leefomgeving is voor de meeste mensen. In een nota gezinsbeleid wordt beleid gemaakt om de positie van families te ondersteunen.
Gezinsbeleid moet weer expliciet onderdeel zijn van een ministersportefeuille. Een minister wordt expliciet verantwoordelijk voor het realiseren van samenhangend gezinsbeleid. Er komt een jaarlijkse ‘Staat van het gezin’ waarin wordt gemonitord hoe gebruik wordt gemaakt van kind- en verlofregelingen, kinderopvang, het aanbod van de centra voor Jeugd en Gezin en dergelijke.
Geef elk kind een goede start. De eerste 1000 dagen zijn van cruciaal belang voor de toekomst van een kind. Daarom wordt in iedere gemeente het actieprogramma Kansrijke Start aangeboden. Elke ouder kan worden ondersteund door dit programma. In het aanbod wordt ook verbinding gelegd met de aanpak (en signalering) van armoede en schulden.
Organiseer goede geboortezorg. Nieuw leven is welkom in onze samenleving. We hechten aan de kraamzorg zoals die altijd heeft bestaan. Een goede start maakt veel verschil. Bij geboortezorg wordt bij gezinnen waar het niet zo goed gaat gewerkt met een vaste hulpverlener, die de situatie van het gezin goed kent.
Het kinderopvangstelsel moet worden herzien. Het huidige systeem met kinderopvangtoeslag zorgt voor veel problemen en onwenselijk hoge terugvorderingen. Wij willen dat ouders zelf kunnen kiezen hoe zij arbeid en zorg combineren in het huishouden. Daarvoor is een eerlijk belastingstelsel en kwalitatief goede en betaalbare kinderopvang noodzakelijk. Er is veel geld beschikbaar om het stelsel van kinderopvang te hervormen en het voor werkende ouders goedkoper te maken. Gezien de uitvoeringdiscussies en personeelstekorten in de sector is het nog zoeken naar de manier die daadwerkelijk voor alle ouders eerlijk uitpakt. Bij de verdere uitwerking staan voor de ChristenUnie dan ook een aantal uitgangspunten centraal. De keuzevrijheid van ouders staat voorop. We voeren de hervorming zo door dat de kinderopvang een goede voorziening wordt voor alle kinderen. Samen spelen en leren op de kinderopvang heeft (bewezen) positieve effecten voor met name kinderen tussen 2 en 4 jaar. Het stelsel zou zo vormgegeven kunnen worden dat (als eerste stap) de kinderopvang juist voor deze groep voor twee dagen een algemeen toegankelijke voorziening wordt.
Prijsregulering kinderopvang. Een winstoogmerk is gezien de grote maatschappelijke functie van kinderopvang en financiering met veel gemeenschapsgeld niet gepast. Alle kinderopvangorganisaties worden daarom non-profit. Dit betekent ook een einde van private equity partijen in de kinderopvang.
Gastouderopvang is gelijkwaardig. Gastouderopvang is van grote waarde, zeker voor ouders met een beroep met onregelmatige roosters. De gastouderopvang als vorm van kinderopvang is, ook bij de herziening van het kinderopvangstelsel, gelijkwaardig aan professioneel georganiseerde kinderopvang.
Zorg dat kinderopvang inclusief is. Kinderen leren van elkaar en omgaan met verschil door meer inclusieve kinderopvang. Dit betekent dat kinderopvang zo veel als mogelijk toegankelijk moet zijn voor kinderen met een beperking.
Schaf de toeslagen af. We willen dat er nooit meer een situatie als het kinderopvang- toeslagenschandaal kan ontstaan. We zetten ons in om de komende periode de kinderopvangtoeslag, het kindgebonden budget, de kinderbijslag en de zorgtoeslag te schrappen. Voer een verzilverbare basiskorting in. In plaats van toeslagen komt er een maandelijks uitkeerbare belastingkorting. Deze belastingkorting, een vorm van negatieve inkomstenbelasting, houdt rekening met de samenstelling van het huishouden (equivalentiebenadering) en is onafhankelijk van het inkomen. De eerste persoon in het huishouden krijgt € 400 per maand (€ 4.800 per jaar), de tweede volwassene € 200 per maand (€ 2.400 per jaar). Per kind wordt het bedrag € 333,33 per maand (€ 4.000 per jaar), wat meer is dan de huidige kinderbijslag en het kindgebonden budget. Een gezin met drie kinderen krijgt als het aan de ChristenUnie ligt dus voortaan een basiskorting van € 1.600 per maand. Deze basiskorting vervangt – in combinatie met een hoger minimumloon en hogere uitkeringen – de huidige algemene heffingskorting, de zorgtoeslag, het kindgebonden budget en de kinderbijslag.
Zet in op gezonde relaties tussen ouders (ook als zij gescheiden zijn). Kinderen en partners bloeien op in een liefdevolle relatie. Om ouders te ondersteunen komt er een aanbod van een zwangerschaps- en opvoedcursus. Verdrietig genoeg zijn er veel echtscheidingen met grote gevolgen voor kinderen. Jeugdhulp richt zich op de gevolgen hiervan voor kinderen. Maar er is meer nodig om tot heling te komen en breuken te voorkomen. Ouders krijgen hulp, advies of begeleiding om relaties te herstellen en problemen te voorkomen.
Ga voor een gezinsvriendelijk belastingstelsel. Bij de herziening van het belastingstelsel worden gezinnen fiscaal rechtvaardiger behandeld. Het belastingstelsel moet het bestaan van gezinnen ondersteunen.
Een mantelzorgakkoord. Mantelzorg wordt voortaan gezien als een normale vorm van zorg. In een nieuw mantelzorgzorgakkoord bieden werkgevers en werknemers ruimte voor mantelzorg. De overheid pakt beperkende wet- en regelgeving aan zodat er een samenhangende aanpak ontstaat.
Meer en aantrekkelijker verlofmogelijkheden. In lijn met het advies van de SER wordt toegewerkt naar één maatschappelijke verlofregeling. Tot die tijd zetten we in op verruiming en verhoging van het gebruik van bestaande verlofregelingen.
Een echt mantelzorgverlof. Er komt een langduriger betaald mantelzorgverlof. Mantelzorgers kunnen twee maanden mantelzorgverlof (verspreid) opnemen. De maximale uitkering is 70% van het loon, vergoed door het Rijk. Werkgevers worden gestimuleerd om dit percentage aan te vullen.
Langer ouderschapsverlof. Het ouderschapsverlof wordt uitgebreid. Dit verlof kan worden gebruikt om meer tijd te hebben voor kinderen tot en met 12 jaar. De uitkering bedraagt tenminste het minimumloon.
Creëer tijd om te zorgen voor elkaar. Wereldwijd maar ook in Nederland zijn er werkgevers die inzetten op een betere balans tussen betaald werk, (mantel)zorg, en privé. Met een maatschappelijke beweging naar een 4-daagse werkweek is er voor iedere Nederlander de tijd om te werken en de ruimte om te zorgen. Als ChristenUnie willen we stimuleren en onderzoeken of de wereldwijd aangetoonde positieve effecten van een betere balans tussen werken en zorg ook in Nederland mogelijk zijn.
Voorlichting en counseling ouders. Aanstaande ouders worden zorgvuldig en eerlijk voorgelicht over de voor- en nadelen van de tests en de handelingsopties. Verloskundigen en gynaecologen bieden goede counseling. Bij eerlijke voorlichting over leven met het Downsyndroom of andere beperkingen hoort ook lotgenotencontact, zodat mensen zich een goed beeld kunnen vormen. Het counselingsgesprek bij de NIPT gaat niet ten koste van het eigen risico.

D66

We werken toe naar kinderopvang als publieke voorziening, net zoals basisscholen en middelbare scholen dat zijn. Dat is onze stip op de horizon: vijf dagen kinderopvang per week als gratis voorziening voor alle kinderen van 0 jaar tot en met 12 jaar, aansluitend op het ouderschapsverlof. Het is goed voor de ontwikkeling van kinderen en maakt de combinatie werk en zorg voor ouders makkelijker.
Op de korte termijn beginnen we met kinderopvang die bijna gratis is. De overheid vergoedt dan 96 procent van de kosten van de opvang voor kinderen vanaf 1 tot en met 12 jaar. Tot 1 jaar krijgen ouders de bestaande kinderopvangtoeslag. Ook kinderen van ouders die geen betaald werk doen, krijgen toegang tot de bijna-gratis kinderopvang.
Om te voorkomen dat kinderopvangorganisaties misbruik maken van de overgangssituatie, gaan we de prijzen reguleren. We maken duidelijke spelregels voor alle type kinderopvangorganisaties, zodat excessen worden voorkomen en er geen publiek geld uit de sector stroomt. Denk aan voorwaarden rondom winstuitkering aan investeerders.
Een kind krijgt met de rijke schooldag de kans om mee te doen aan sport, cultuur, muziek of hulp bij het maken van huiswerk. Scholen krijgen middelen om andere vakdocenten en professionals in te zetten en werken nauw samen met de kinderopvang, plaatselijke verenigingen en bibliotheken.
We gaan door met gezonde maaltijden op school. We stimuleren een gezonde leefstijl en daarmee gezond opgroeien.

Forum Voor Democratie

De bijstandsuitkering moet een vangnet zijn – geen hangmat. Sommige uitkeringen zijn nu te royaal. Door alle toeslagen en uitkeringen is het inkomen van mensen die niet werken soms hoger dan het inkomen van mensen die wel werken. Bovendien kan het in ons huidige belasting- en toeslagenstelsel nadelig zijn om te gaan werken. Deze armoedeval houdt mensen in uitkeringen. Forum voor Democratie vindt dat (meer) werken altijd moet lonen. De beste manier om dat te bereiken is de belasting op arbeid te verlagen, bijvoorbeeld met een hoge belastingvrije voet.
Aansporing en ondersteuning van mantelzorg via innovatie (bijv. generatiewoningen, zie ook: Wonen).
Grondige vereenvoudiging belastingen-, toeslagen en premiestelsel.
Omzetting kinderbijslag in forse kindgebonden aftrekpost in de aangifte inkomstenbelasting, die pas in werking treedt boven de belastingvrije voet.
Geen uitkeringen en (kinder)toeslagen voor mensen die in het buitenland verblijven.

GroenLinks/ PvdA

Ieder kind verdient een goede start. We werken toe naar kinderopvang als gratis basisvoorziening, gaan de strijd aan met de vroege selectie en onderadvisering in het onderwijs en maken de bijles- en coachingsindustrie op termijn overbodig. Zo voorkomen we dat achterstanden vroeg worden opgelopen.
We vormen de kinderopvang om tot een publieke voorziening, zodat de kinderopvangtoeslag kan verdwijnen. We onderzoeken of het kindgebonden budget in de kinderbijslag geïntegreerd kan worden en hoe we ook de huurtoeslag kunnen afschaffen zonder dat huurders erop achteruitgaan. Met een lagere zorgpremie en lager eigen risico is ook de zorgtoeslag niet langer nodig.
Het toeslagenschandaal heeft veel levens kapot gemaakt en het vertrouwen in de overheid doen verdampen. De hersteloperatie is vastgelopen in bureaucratie en complexiteit. Er zijn geen simpele oplossingen, maar we gaan de bureaucratie en complexiteit verminderen. De basis is heldere kaders en vertrouwen. We creëren een route waarbij we de regie meer bij ouders leggen en waarbij snellere en simpelere afhandeling mogelijk is. Dat betekent dat we in die gevallen niet langer de geleden schade tot achter de komma uitrekenen, maar slachtoffers een bedrag geven waarmee ze verder kunnen in hun leven. Ook zoeken we samen met de slachtoffers naar een passende manier om het toeslagenschandaal deel te maken van ons collectieve geheugen.
Een kansrijke start met publieke kinderopvang. De focus van kinderopvang moet liggen op de pedagogisch-didactische visie in plaats van de functie als arbeidsmarktinstrument. Daarom verschuiven wij kinderopvang met het daarbij behorende budget van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar het ministerie van Onderwijs. Ook maken wij van de kinderopvang een publieke basisvoorziening zonder winstoogmerk. Stapsgewijs zorgen we ervoor dat alle kinderen alle dagen van de werkweek gratis naar de kinderopvang en de bso kunnen. In de tussentijd zorgen we er met een prijsplafond voor dat kinderopvang voor iedereen toegankelijk is. Kinderen met een taalachterstand, eenoudergezinnen en gezinnen met een sociaal medische indicatie krijgen voorrang en worden passend ondersteund. Om de personeelstekorten tegen te gaan, brengen we de kinderopvang onder in één cao voor het hele funderend onderwijs. Ook bieden we meer ontwikkelmogelijkheden. Pedagogisch medewerkers in opleiding krijgen een minimale stagevergoeding van € 750 per maand.
Meer verlof voor geboorte, zorg en verlies. We verlengen en verhogen het geboorteverlof. Het volledig geboorteverlof en het aanvullend geboorteverlof (dat deels wordt betaald) wordt verlengd zodat nieuwe ouders meer tijd met hun kinderen kunnen doorbrengen. Daarbij garanderen we dat iedereen in ieder geval het minimumloon krijgt. Het kortdurende zorgverlof breiden we uit met een week extra en het langdurig zorgverlof wordt deels betaald. Werknemers krijgen recht op twee weken betaald rouwverlof wanneer het een eerstegraads familielid betreft.
Voor een betere werk-privébalans krijgt iedere werknemer het recht om buiten werktijd onbereikbaar te zijn.
Ook ieder kind doet mee. Ontwikkelkansen zoals sporten en muziekles horen niet af te hangen van de portemonnee van je ouders of van waar je woont. Daarom krijgen gemeenten extra middelen om gezinnen met lage inkomens te ondersteunen en komt er beleid specifiek gericht op het verstevigen van de positie van kwetsbare kinderen.
We dichten de loonkloof tussen mannen en vrouwen definitief. De overheid geeft daarin het goede voorbeeld, en voor bedrijven voeren we zo snel mogelijk een Wet gelijke beloning in ter implementatie van de Europese wet loontransparantie. Hierbij wordt de bewijslast voor ongelijke beloning omgedraaid: de werkgever toont aan dat er geen loondiscriminatie is. Er komt een certificeringsstelsel waarmee bedrijven met meer dan 250 werknemers aantonen dat ze gelijk loon voor gelijk werk bieden: zo wordt het aan werkgevers om aan te tonen dat hun beloningsbeleid eerlijk is. De overheid ondersteunt zowel kleine als grote bedrijven actief bij het verkleinen van de loonkloof en het meten van diversiteit binnen hun onderneming ten aanzien van gender, bi-culturaliteit en LHBTQIA+. Daarnaast handhaven we de wetgeving dat maximaal 60% van de raden van commissarissen bestaat uit personen van hetzelfde gender en breiden deze uit naar de raden van bestuur.
We zorgen voor meer publieke regie op onze zorg, volkshuisvesting, openbaar vervoer, energie en kinderopvang. We beteugelen de macht van de markt en de financiële sector op onze publieke voorzieningen. Daar waar nodig draaien we privatiseringen terug. Het weghalen van marktwerking in de kinderopvang en de ouderenzorg lijkt ons een mooie volgende stap.

NSC

Wij pleiten voor een goede regeling voor de rijke schooldag. Dit biedt mogelijkheden voor samenwerking tussen basisscholen en instellingen/verenigingen die buitenschoolse activiteiten aanbieden op het gebied van sport, cultuur en huiswerkbegeleiding. Scholen hebben momenteel een wettelijke zorgplicht voor voor- en naschoolse opvang, maar ontvangen hiervoor niet de financiële middelen. Wij willen het opzetten van integrale kindcentra voor kinderen van 0-12 jaar vergemakkelijken door financieringsarrangementen te creëren die de samenwerking tussen scholen, kinderopvang en andere instellingen belonen. Voor ouders met een parttimebaan wordt het hierdoor eenvoudiger om meer uren te gaan werken.
We draaien het voornemen om de kinderopvang gratis te maken terug. Deze maatregel pakt vooral gunstig uit voor hogere inkomens, terwijl het effect op de arbeidsdeelname zeer beperkt is en er geen gunstig effect wordt verwacht op de ontwikkeling van kinderen. Informele opvang zou worden vervangen door betaalde krachten, wat in de huidige krappe arbeidsmarkt zal leiden tot prijsstijgingen, wachtlijsten en kwaliteitsvermindering.
Wij pleiten ervoor om de belangrijke rol van informele opvang door grootouders en kleinschalige gastouderopvang – naast het aanbod van professionele kinderopvang – te erkennen en te omarmen. We willen de toetreding tot de sector van ouderen, zijinstromers en praktisch geschoolden vergemakkelijken.
Bij de formele kinderopvang stappen we over op instellingsfinanciering. De kinderopvangtoeslag wordt vervangen door een inkomensafhankelijke bijdrage, die wordt geïnd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Dit vermindert problemen met terugvordering.
Op de korte termijn verhogen we het kindgebonden budget en we verhogen het afbouwpunt om de specifieke knelpunten in het besteedbaar inkomen van tweeoudergezinnen met kinderen op te lossen.
Alle werkenden krijgen een persoonlijk ontwikkelbudget, dat hen in staat stelt om zich persoonlijk te blijven ontwikkelen. Dit vraagt om een leercultuur binnen bedrijven en instellingen en om concrete afspraken over de voeding van het persoonlijke ontwikkelbudget voor training en scholing (bijvoorbeeld in plaats van de verplichte afdrachten aan O&O-fondsen). Het beroepsonderwijs zal een scholingsaanbod moeten ontwikkelen dat goed aansluit op de behoefte van de werkvloer.
De zorg voor een naaste moet gecombineerd kunnen worden met betaalde arbeid. Dit vraagt om flexibiliteit in de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer. We evalueren de Wet flexibel werken en bekijken hoe de effectiviteit kan worden vergroot. We pleiten daarnaast voor het verlengen van het wettelijk recht op langdurig mantelzorgverlof, waarbij ook aandacht is voor de uitvoerbaarheid voor werkgevers.
De bekendheid over voorzieningen voor hulp bij mantelzorg moet beter, zodat meer mantelzorgers ook daadwerkelijk hulp en ondersteuning krijgen.
Vanwege de opkomst van telewerken en omdat chatapplicaties als Whatsapp vaak op privé-apparaten ook voor werkdoeleinden gebruikt wordt, blijkt werk en privé de afgelopen jaren voor veel mensen steeds moeilijker te scheiden. Een werknemer krijgt (uitzonderingen daargelaten) het recht om buiten werktijd niet door zijn werkgever gestoord te worden.
Al op jonge leeftijd moet geïnvesteerd worden in de juiste voeding, mentale gezondheid, goede mondhygiëne, sport en bewegen, het tegengaan van alcohol-, drugs- en tabaksgebruik, een veilig (t)huis en inkomenszekerheid. Met elkaar zullen we ons als samenleving verantwoordelijk moeten voelen voor een gezonde leefstijl van de jeugd, zeker waar het gaat over drank, drugs en mentale weerbaarheid.
We zetten in op een ambitieus sportbeleid. Er komt een nationaal programma om sport en bewegen te stimuleren. Onze doelstelling is dat elke jongere en volwassene deelneemt aan sport en in beweging komt, of dat nu door voetbal, hardlopen of judo is. Gemeenten en lokale organisaties krijgen middelen om het lokale sportaanbod te bevorderen. In het bijzonder besteden we ook aandacht aan de gehandicaptensport en aan goede faciliteiten voor sporttalenten.
Er is brede aandacht in de samenleving nodig voor neerslachtigheid en depressies onder tieners en jongvolwassenen en voor eenzaamheid onder ouderen.

Partij van de Dieren

Kinderopvang wordt gratis voor mensen met een laag inkomen. De arbeidseis, dat beide ouders moeten werken om in aanmerking te komen, wordt afgeschaft.
We maken ook de kinderbijslag inkomensafhankelijk.
We investeren in de kwaliteit van de kinderopvang en pakken het tekort aan medewerkers aan, onder andere door het vak van pedagogisch medewerker aantrekkelijker te maken met meer professionele zeggenschap.
We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Hierbij geldt het uitgangspunt dat iedereen voldoende inkomen heeft om normaal in alle basisbehoeften te kunnen voorzien.
De verlofregeling voor ouders verruimen we: de bestaande verlofregeling van negen weken, deels betaald, wordt omgezet in drie maanden volledig betaald. Ouderschapsverlof voor alle ouders wordt mogelijk.
Zwangerschapsverlof en partnerverlof worden gelijkgetrokken, dus even lang en 100% betaald.
We voeren betaald mantelzorgverlof en betaald rouwverlof in.
Bij het geven van borstvoeding is goede begeleiding en hulp van lactatiedeskundigen belangrijk. Dit hoort in het basispakket. Werkgevers zorgen voor kolfruimtes en hier komt voldoende toezicht op. Meer onderzoek vindt plaats naar kunstvoeding zonder koemelk.
Mantelzorgers worden (financieel) ondersteund en er komt extra aandacht voor het tegengaan van overbelasting van mantelzorgers. Bij de toegang en evaluatie van de zorg wordt meer rekening met mantelzorgers gehouden.
Gedupeerden van het toeslagenschandaal worden ruimhartig gecompenseerd. Acute financiële nood wordt waar nodig zo snel mogelijk opgelost. Maatwerk, eventueel gekoppeld aan financiële bijstand, vormt het uitgangspunt. Dit zorgt ervoor dat het hele proces wordt doorlopen op alle vijf de sociale gebieden (zorg, werk, inkomen, wonen en onderwijs). Collectieve oplossingen krijgen hun plek in overleg met hen die het aangaat. De aspecten van emotioneel herstel, gelijkwaardigheid en eigen regie zijn altijd cruciaal. Het is een waardevolle en noodzakelijke investering om de schade van dit schandaal te herstellen.

PVV

Steeds meer Nederlandse gezinnen verkeren in een diepe crisis en kunnen door de almaar oplopende vaste lasten nog maar met moeite hun hoofd boven water houden. Ze hebben grote problemen om de boodschappen, de huur, de energierekening en de zorgkosten te betalen. Dat geldt zowel voor werkenden als niet-werkenden. Het is onaanvaardbaar dat basisbehoeften niet meer worden gegarandeerd.

SGP

De SGP wil:

een ministerie van jeugd- en gezinsbeleid; In aansluiting bij Vlaanderen moet er ook in Nederland een minister van Volksgezondheid, Welzijn en Gezin komen die ervoor zorgt dat de aandacht voor het gezin niet langer versnipperd is. Er komt ook een jaarlijkse rapportage over de staat van het gezin, met onder meer sociale, financiële en demografische informatie.
een nationale gezinspas die met korting toegang geeft tot musea, speeltuinen en andere gezinsactiviteiten. Heeft een gezin meerdere kinderen, dan hoeven ouders voor niet meer dan twee kinderen te betalen;
dat relatietherapie gratis wordt; een wettelijk recht op rouwverlof;
een gezinsvriendelijk belastingstelsel, waarbij niet langer het individu maar het huishouden het uitgangspunt vormt;
geen mogelijkheden voor meerouderschap en draagmoederschap.
De positieve waardering van het klassieke gezin van vader, moeder en kinderen verdient een plaats in de Grondwet, zodat het gezin meer bescherming krijgt.
De overheid investeert in een pedagogisch klimaat waarin kinderen in een liefdevolle omgeving kunnen opgroeien, thuis, in de buurt, op de kinderopvang, in de klas en in hun vrije tijd. Gezinnen moeten voldoende tijd kunnen hebben voor elkaar. Het bevorderen van de beschikbaarheid van zogenoemde buurtgezinnen zorgt ervoor dat ook kinderen uit kwetsbare gezinnen een plek hebben waar ze in moeilijkheden terechtkunnen.
Ook ouders die geen betaald werk doen, dienen op gelijke voet financiële steun te krijgen als zij hun kind naar de peuterspeelzaal willen sturen, juist vanwege de pedagogische functie van de peuterspeelzaal.
Het eerste jaar is voor de hechting van een kind aan de ouders van enorm belang. Daarom moet voor kinderen tot de leeftijd van één jaar in beginsel geen recht bestaan op kinderopvangtoeslag. De financiële ondersteuning van ouders in het eerste jaar wordt in verband daarmee versterkt.
Er vindt een opwaardering plaats van onbetaalde of deels betaalde arbeid, zoals
mantelzorg en vrijwilligerswerk.
De kloof tussen een- en tweeverdieners wordt gedicht. Het belastingstelsel moet
gezinsvriendelijk worden, en er moet meer geld komen voor gezinnen.
Om de werkgelegenheid te stimuleren moeten de lasten op arbeid omlaag.
De overheid gaat belasten naar gezinsdraagkracht.
De ontwikkeling van de koopkracht moet evenwichtig verdeeld zijn tussen rijk en arm,
oud en jong.
Het stelsel van de drie kindregelingen (kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget en kinderbijslag) wordt vervangen door één vereenvoudigde kinderbijdrage. Er wordt extra geld in deze kinderbijdrage gestoken voor de ondersteuning van gezinnen.
Het belastingstelsel moet gezinsvriendelijk worden. Op dit moment is het stelsel sterk individualistisch. Als het gezin en het huishouden weer centraal komen te staan, kunnen gezinnen en huishoudens zelf bepalen hoe zij de verdeling van zorg en arbeid vormgeven.
Werken moet lonender worden gemaakt. De lasten op betaald werk, zowel voor werknemers als voor werkgevers, moeten omlaag. Om ervoor te zorgen dat mensen meer overhouden van iedere verdiende euro moet het belasting- en toeslagenstelsel stevig hervormd worden.
Het belastingstelsel moet eerlijker worden gemaakt. Dat betekent: de onrechtvaardige behandeling van eenverdieners wordt teruggedraaid. Zij verdienen, ook fiscaal, waardering voor hun onmisbare inzet voor de samenleving, als opvoeder, mantelzorger of vrijwilliger.
Werknemers krijgen het recht om iedere week, bijvoorbeeld op zondag, ten minste 24 uur aaneengesloten onbereikbaar te zijn voor hun werk.
Ouders bepalen zelf hoe zij arbeid en zorg verdelen. Het faciliteren en financieren van kinderopvang is dan ook geen overheidstaak. Het budget voor kinderopvang moet worden geïnvesteerd in alle gezinnen.
De SGP wil verhoging van de jaarlijkse mantelzorgwaardering.
Een speciaal fonds voor moeder- en kindzorg.
De SGP wil een Deltaplan mentale gezondheid om de veerkracht (met name van jongeren) te versterken.

Het stelsel van toeslagen maken we overbodig, door alle inkomens te verhogen en door de zorg, het wonen en de kinderopvang voortaan voor alle inkomens betaalbaar te maken. Daardoor stoppen we met het nutteloos rondpompen van geld, met de bureaucratie en zeker ook met het mensen ten onrechte beschuldigen van fraude. De ‘kostendelersnorm’, een korting op de uitkering, schaffen we geheel af. Mantelzorgers mogen geen boete krijgen voor de steun die zij verlenen.
We accepteren ook niet dat vrouwen hetzelfde werk doen en daarvoor minder betaald krijgen dan mannen.
Onder meer de jarenlange gaswinning in Groningen, de mijnbouwschade in Limburg en het toeslagenschandaal hebben laten zien hoe mensen ernstig getroffen kunnen worden door een falende staat. Om het vertrouwen van mensen te herstellen bouwen wij aan een eerlijke overheid, die niet tegenover de mensen, maar naast hen staat. Het eindeloos procederen tegen mensen moet stoppen. Als overheden toch schade veroorzaken wordt die ruimhartig vergoed.

Volt

Volt is ervan overtuigd dat gelijke kansen in het onderwijs beginnen bij een gelijke start. Daarom willen we dat de kinderopvang toegankelijk wordt voor alle kinderen, waarbij het niet mag uitmaken of je ouders wel of niet werken of hoe hoog het inkomen is. De opvang van kinderen tot 12 jaar moet een publieke voorziening worden en bekostigd worden zoals het primair onderwijs. Gezien de uitdagingen waar de kinderopvang op dit moment mee te maken heeft door het personeelstekort en de problematiek rondom de kinderopvangtoeslag, ziet Volt dat dit niet op korte termijn te realiseren is. Daarom willen we dat er de komende kabinetsperiode wordt ingezet op een geleidelijke verandering, waarbij de ontwikkeling van het kind centraal staat.
We willen dat onderwijs, voorscholen en kinderopvang samen gaan in ontwikkelplekken voor kinderen vanaf 2 jaar voor minimaal 3 dagen in de week. Op deze plekken is er gedurende de dag voor alle kinderen (ongeacht of hun ouders werken) aandacht voor de ontwikkeling van sociale, emotionele en intellectuele vaardigheden, sport, spel, creativiteit, persoonlijke leerbehoeften en een gezonde leefstijl.
We willen dat het mogelijk wordt dat de kinderopvang voor alle kinderen, ongeacht de werksituatie van de ouders, gratis wordt voor 3 dagen per week. Waarbij Volt de optie openhoudt om een inkomensafhankelijke ouderbijdrage te vragen aan ouders met een hoog inkomen (bijvoorbeeld een gezamenlijk inkomen boven de 100.000 euro), om de financiële haalbaarheid daarmee te vergroten.
We zorgen voor flexibeler ouderverlof met een minimum van 16 weken zwangerschapsverlof voor de moeder. De overige 30 weken kunnen partners onderling vrij verdelen.
Het doorbetaalde loon bij ouderschapsverlof mag niet onder het minimumloon zakken. Dit betekent dat ouders die het minimumloon verdienen tijdens ouderschapsverlof 100% in plaats van 70% van hun loon houden, zodat ouders met een laag inkomen ook ouderschapsverlof kunnen opnemen zonderin de financiële problemen te komen.
Er komt een maandelijkse huishoudtoelage die alle toeslagen vervangt. Deze inkomensonafhankelijke toelage bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Bovenop die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd. Ook alleenstaande ouders ontvangen extra geld bovenop de basisuitkering.
We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van de nieuwe huishoudtoelage en doordat we de inkomstenbelasting met een aantal extra schijven uitbreiden. Hiermee zet Volt een eerste, grote stap op weg naar een basisinkomen.
We willen dat de hersteloperatie naar aanleiding van de toeslagenaffaire snel wordt afgerond, in samenspraak met gedupeerden en gemeenten. Door minder ambtelijke bureaucratie en te werken op basis van vertrouwen.
Alle middelgrote tot grote bedrijven en overheidsorganisaties verplicht worden om het genderevenwicht en de loonkloof tussen mannen en vrouwen openbaar te maken en erover te rapporteren. Daarnaast moeten zij een gendergelijkheidplan hebben om voor gelijkheid te zorgen (als die er niet is).

VVD

Kinderopvang en basisonderwijs gaan beter samenwerken. We schrappen regelgeving die integrale kindcentra bemoeilijkt, zodat meer kinderen op dezelfde plek naar buitenschoolse opvang en school gaan. We werken toe naar de dagschool, waar ouders ontzorgd worden en leerlingen zichzelf maximaal kunnen ontwikkelen.
De belasting op werk verlagen. We willen dat werken loont, en dat mensen gestimuleerd worden om meer uren of voltijd te werken. Daarom willen we de belasting op werk verlagen, zodat middengroepen er meer op vooruit gaan en het loont om (meer) te gaan werken. We verruimen de werkkostenregeling, zodat werkgevers hun personeel kunnen belonen, bijvoorbeeld met een meerurenbonus.
Een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel. We gaan door met de ingezette vereenvoudiging van het belasting- en toeslagenstelsel, waarbij bijvoorbeeld de kinderopvangtoeslag op termijn wordt afgeschaft. Uiteindelijk willen af van het hele toeslagenstelsel. Naast eenvoudiger maken wij het stelsel zo ook voorspelbaarder, waardoor het beter te overzien is en we armoede verder voorkomen. Hierbij is de koopkracht van middengroepen randvoorwaardelijk.
Goedkopere kinderopvang voor werkenden. We hervormen de kinderopvangtoeslag naar bijna gratis kinderopvang voor werkenden. We nemen voor deze hervorming zorgvuldig de tijd vanwege de krappe arbeidsmarkt en houden vast aan de diversiteit in de opvang. Daarbij passen we slimme prijsregulering toe, om te voorkomen dat de kosten te veel stijgen. De huidige opvangcapaciteit wordt als eerste ingezet voor werkenden.
Onrecht zetten we recht. De overheid heeft zich tegenover toeslagenouders en de Groningers onbehoorlijk gedragen. We zullen het leed niet volledig kunnen wegnemen, maar het onrecht dat zowel toeslagenouders als Groningers is aangedaan zetten we waar mogelijk snel recht. Daarvoor zijn stappen gezet, maar we doen meer waar mogelijk.

Kieswijsouders.nl

Samen met Ouders & Onderwijs gaan we deze verkiezingen weer een kieswijzer voor ouders maken; Kieswijsouders.nl. Dit wordt de derde keer dat we hem maken en de vorige keren hebben we veel ouders gehad die hem hadden ingevuld. Daar zijn we super blij mee. We hopen dat we dit keer weer zoveel voor ouders kunnen betekenen. We houden je uiteraard op de hoogte.

Stichting Voor Werkende Ouders

Het runnen van een gezin is als het runnen van een bedrijf. Wij denken dat het makkelijker kan. Hierin speelt iedereen een rol, de politiek, de maatschappij, werkgevers, de media en ouders zelf. Wij lobbyen hiervoor. Wij vertegenwoordigen ruim 15.000 ouders in Nederland. Daarnaast helpen we ouders met simpele tips en tools op Wat Ouders Willen Weten en TijdBaas. Ruim 900 ouders denken met ons mee in onze denktank.